#Cúng Thất Là Gì? Cúng Thất 7 Ngày Cho Người Mới Mất

Trong văn hóa tâm linh của người Việt, các nghi lễ dành cho người đã khuất luôn mang một ý nghĩa vô cùng sâu sắc, thể hiện đạo lý "uống nước nhớ nguồn" và lòng thành kính của con cháu đối với tổ tiên, ông bà, cha mẹ. Một trong những nghi lễ quan trọng không thể không nhắc đến chính là lễ cúng thất. Đây không chỉ là một nghi thức truyền thống mà còn là sợi dây kết nối tâm linh giữa người sống và người đã khuất. Trong bài viết này, Huy Duyên Stone xin được chia sẻ những thông tin chi tiết và đầy đủ nhất về cúng thất, giúp hiểu rõ hơn về nghi lễ này.

1. Cúng thất là gì? 

Cúng thất, hay còn được gọi là cúng thất tuần hoặc cúng 7 ngày, là một nghi lễ truyền thống được cử hành sau khi người thân qua đời và đã được an táng. "Thất" ở đây có nghĩa là bảy. Nghi lễ này được thực hiện định kỳ bảy ngày một lần, kéo dài trong bảy tuần liên tiếp, tức 49 ngày.

Nguồn gốc của nghi lễ cúng thất được cho là xuất phát từ Phật giáo, du nhập vào văn hóa tín ngưỡng dân gian Việt Nam và trở thành một phần quan trọng trong các nghi thức tang ma. Theo quan niệm Phật giáo, sau khi một người từ trần, linh hồn của họ sẽ trải qua một giai đoạn trung gian gọi là "thân trung ấm" trong vòng 49 ngày để chờ đợi sự tái sinh hoặc phán xét nghiệp báo. 

Trong khoảng thời gian này, cứ mỗi bảy ngày, linh hồn sẽ phải trải qua một lần khảo nghiệm, đối diện với những nghiệp quả đã tạo ra khi còn tại thế. Việc gia đình thực hiện cách cúng thất cho người mới mất chính là để trợ duyên, cầu nguyện cho hương linh được nhẹ nhàng vượt qua các cửa ải, giảm bớt khổ đau, tăng trưởng phước lành và sớm được siêu thoát về cõi lành.

Bên cạnh ý nghĩa tâm linh sâu sắc đó, cúng thất còn là dịp để con cháu thể hiện lòng hiếu thảo, sự tưởng nhớ và biết ơn đối với người đã khuất. Đây là khoảng thời gian để gia đình cùng nhau sum họp, ôn lại kỷ niệm và tiếp tục thực hành những lời dạy, những điều tốt đẹp mà người ra đi đã để lại. Nghi lễ này giúp người sống nguôi ngoai phần nào nỗi đau mất mát, đồng thời nhắc nhở về sự vô thường của cuộc đời và hướng con người đến những giá trị thiện lành.

Cúng thất là gì 

2. Thời gian cúng thất 

Theo truyền thống, thời gian cúng thất được tính từ ngày người đó chính thức qua đời. Lễ cúng thất đầu tiên, hay còn gọi là tuần thất thứ nhất, sẽ được cử hành vào ngày thứ 7 kể từ ngày mất. Tiếp theo đó, các tuần thất thứ hai, thứ ba, cho đến tuần thất thứ bảy (chung thất – 49 ngày) sẽ lần lượt được tổ chức vào các ngày thứ 14, 21, 28, 35, 42 và 49.

Gia đình có thể lựa chọn thời điểm cúng trong ngày, thường là vào buổi sáng hoặc buổi chiều, tùy thuộc vào điều kiện và phong tục của từng địa phương. Điều quan trọng là sự thành tâm và trang nghiêm trong suốt quá trình diễn ra nghi lễ. Việc duy trì cúng thất liên tục trong 7 tuần thể hiện sự quan tâm không gián đoạn của người sống đối với hành trình tâm linh của người đã khuất.

Thời gian cúng thất chi tiết 

3. Hướng dẫn chi tiết cách cúng thất 

Để thực hiện nghi lễ cúng thất một cách trang trọng và đúng với ý nghĩa tâm linh, gia chủ cần chuẩn bị kỹ lưỡng từ lễ vật, cách bài trí đến nghi thức cúng. Dưới đây là hướng dẫn chi tiết về cách cúng thất 7 ngày cho người mới mất:

3.1 Chuẩn bị lễ vật cúng thất

Lễ vật dâng cúng trong các tuần thất thể hiện tấm lòng của con cháu đối với người đã khuất. Tùy theo điều kiện gia đình và phong tục vùng miền mà lễ vật có thể khác nhau, tuy nhiên, cần đảm bảo sự thanh tịnh và trang nghiêm.

• Mâm cơm cúng: Có thể là mâm cơm chay hoặc mâm cơm mặn. 
  • Nếu là mâm cơm chay, thường bao gồm các món rau củ xào, luộc, đậu hũ, canh nấm, chả chay… 
  • Nếu là mâm cơm mặn, nên chuẩn bị những món ăn mà khi còn sống người đã khuất yêu thích. Các món thường thấy như: xôi, gà luộc nguyên con, các món canh (canh măng, canh mọc...), món xào (miến xào lòng gà, rau xào...), giò, chả… 
  • Lưu ý: Theo quan niệm dân gian, nên tránh các món xôi gấc (màu đỏ tươi, thường dùng cho hỷ sự) hoặc xôi đỗ đen (màu đen, dễ gợi sự u ám) trong mâm cúng tang lễ.
• Hoa quả tươi: Nên chọn các loại quả theo mùa, tươi ngon, bày biện thành đĩa ngũ quả hoặc thất quả.
• Trầu cau: Theo tục lệ truyền thống.
• Bánh kẹo: Các loại bánh mà người mất lúc sinh thời ưa thích hoặc các loại bánh truyền thống.
• Nhang, đèn (nến): Nhang thơm để thắp lên bàn thờ, đèn hoặc nến để giữ ánh sáng.
• Tiền vàng, quần áo giấy: Tượng trưng cho vật dụng ở cõi âm. Số lượng tùy tâm và điều kiện gia đình.
• Rượu, nước sạch (hoặc trà): Rượu dùng để cúng, nước sạch hoặc trà thanh khiết.

Quan trọng nhất vẫn là sự thành tâm khi chuẩn bị lễ vật. Dù mâm cao cỗ đầy hay đơn giản, tấm lòng của người sống mới là điều ý nghĩa nhất.

Chuẩn bị lễ vật cúng thất 

3.2 Bài trí mâm cúng

Việc bài trí mâm cúng thất cần được thực hiện một cách cẩn thận và trang nghiêm:

• Vị trí đặt bàn thờ: Bàn thờ phải được đặt ở vị trí trang trọng, sạch sẽ trong nhà. Nếu có bàn thờ vong riêng thì bày lễ lên đó. Nếu không, có thể lập một bàn thờ tạm thời trong thời gian diễn ra các tuần thất.
• Bày biện mâm cúng: Mâm cúng cần được bày biện gọn gàng, trang nhã. Thông thường, bát cơm, đũa, chén rượu, chén nước sẽ được đặt ở vị trí trung tâm, phía trước di ảnh (nếu có). Các món ăn được sắp xếp xung quanh một cách cân đối. Không nên đặt mâm cúng trực tiếp xuống sàn nhà mà nên có một chiếc bàn nhỏ hoặc chiếu sạch để đặt lên.
• Hoa tươi: Nên cắm hoa tươi và thay nước thường xuyên, tránh để hoa héo úa trên bàn thờ, vì điều này được cho là không tốt về mặt tâm linh.

Bài trí mâm cúng thấp 

3.3 Nghi thức cúng

Nghi thức cúng thất thường bao gồm các bước sau:

• Lên hương, thỉnh mời: Gia chủ (thường là con trưởng hoặc người chủ sự trong gia đình) thắp nhang, đèn, rót rượu/nước. Sau đó, đứng trước bàn thờ, chắp tay thành kính, khấn vái mời hương linh người đã khuất về thụ hưởng lễ vật.
• Đọc văn khấn: Đọc bài cúng thất hoặc bài cúng thất tuần đã chuẩn bị. Nội dung văn khấn thường bao gồm việc trình bày ngày tháng, lý do cúng, tên tuổi người mất, tên tuổi người cúng, lời cầu nguyện cho hương linh được siêu thoát.
• Khấn vái thành tâm: Sau khi đọc văn khấn, các thành viên trong gia đình lần lượt thắp nhang và thành tâm khấn vái, tưởng nhớ người đã khuất và cầu nguyện những điều tốt lành cho hương linh.
• Mời sư thầy làm lễ (nếu có điều kiện): Nhiều gia đình sẽ thỉnh mời sư thầy hoặc người am hiểu nghi lễ đến nhà để chủ trì buổi cúng, tụng kinh cầu siêu. Việc này giúp cho nghi lễ được trang nghiêm hơn và tăng thêm phần phước đức cho người đã khuất. Kinh thường được tụng trong các lễ cúng thất là Kinh A Di Đà, Kinh Địa Tạng, hoặc các bài chú vãng sanh.
• Hóa vàng mã: Sau khi tuần hương cháy gần hết (khoảng 2/3 cây nhang), gia chủ tiến hành lễ tạ và hóa vàng mã (tiền vàng, quần áo giấy). Việc hóa vàng mã cần được thực hiện ở nơi sạch sẽ, thoáng đãng.
• Chia sẻ đồ cúng (thụ lộc): Sau khi hoàn tất nghi lễ, mâm cơm cúng sẽ được gia đình hạ xuống và cùng nhau thụ lộc. Việc này mang ý nghĩa sum vầy và cùng hưởng phước từ lễ cúng. Một phần lễ vật có thể được chia sẻ cho hàng xóm, người thân để kết duyên lành.

Nghi thức cúng thất chi tiết

3.4 Văn khấn cúng thất cho người mới mất

Bài cúng thất cho người mới mất là một phần không thể thiếu trong nghi lễ. Nội dung văn khấn thường thể hiện lòng thành kính, sự tưởng nhớ của con cháu và lời cầu nguyện cho hương linh người đã khuất. Một bài cúng thất tuần trang trọng thường có các nội dung chính sau:

Con Nam mô A Di Đà Phật!

Con Nam mô A Di Đà Phật!

Con Nam mô A Di Đà Phật!

Con kính lạy chín Phương trời, mười phương Chư Phật, Chư phật Mười phương

Hôm nay là ngày………..tháng…….năm…………(đọc ngày âm lịch)

Ngụ tại: …………………..

Con trai trưởng/Cháu đích tôn…………….vâng theo lệnh của mẫu thân/phụ mẫu, các chú bác, cùng anh rể, chị gái, các em trai gái dâu rể, con cháu nội ngoại kính lạy.

Nay nhân ngày Chung Thất (lễ Tốt Khốc) theo nghi lễ cổ truyền, có kính cẩn sắm các lễ vật gồm…………..

Kính dâng lễ mọn biểu đạt thành tâm

Trước linh vị của Hiển…….chân linh

Xin kính cẩn trình thưa rằng:

Núi Hỗ sao mờ, nhà Thung bóng xế (Nếu là cha)

Núi Dĩ sao mờ, nhà Huyên bóng xế (Nếu là mẹ)

Tình nghĩa cha sinh mẹ dưỡng, biết là bao

Công ơn biển rộng, trời cao khôn xiết kể

Bấy lâu nay Than thở trầm mộng mơ màng

Tưởng nhớ âm dương vắng vẻ

Sống thời lai lai láng láng, hớn hở chừng nào

Thác thời kể tháng kể ngày, buồn tênh mọi lẽ

Ngày qua tháng lại, tính đến nay Chung thất tới tuần

Chúng con có chút lễ bạc lòng thành, có nén nhang kính tế

Xin mời Hiển……………..

Hiển…………………

Hiển…………………..

Cùng các vị Tiên linh, Tổ Bá, Tổ Thúc, Tổ Cô cùng các vong linh phụ thờ theo tiên tổ cùng về hâm hưởng.

Kính cáo các vị Liệt vị Tôn thần, Táo Quân, Thổ Công, Thánh sư, Tiên sư, Ngũ tự Gia thần cùng chứng giám và phù hộ cho toàn gia được mọi sự yên lành tốt đẹp.

Con Nam mô A Di Đà Phật!

Con Nam mô A Di Đà Phật!

Con Nam mô A Di Đà Phật!

Văn khấn cúng thất cho người mới mất

4. Những lưu ý quan trọng khi cúng thất

Để nghi lễ cúng thất diễn ra trọn vẹn ý nghĩa và thể hiện sự tôn kính đối với người đã khuất, gia đình cần lưu ý một số điểm quan trọng sau:

• Thành tâm và trang nghiêm: Đây là yếu tố quan trọng nhất. Mọi hành động, lời nói trong suốt quá trình cúng lễ cần thể hiện sự thành kính, nghiêm túc.
• Không cười đùa, gây ồn ào: Tránh nói chuyện to tiếng, cười đùa hoặc làm những việc gây mất tập trung, làm ảnh hưởng đến không khí trang nghiêm của buổi lễ.
• Lễ vật cúng phải sạch sẽ, tươi ngon: Tuyệt đối không dùng đồ ôi thiu, héo úa để dâng cúng. Việc chuẩn bị lễ vật tươm tất thể hiện sự trân trọng.
• Không nên sát sinh khi chuẩn bị đồ cúng (nếu có thể): Nếu gia đình theo khuynh hướng Phật giáo hoặc muốn tăng thêm phước lành, việc kiêng sát sinh để chuẩn bị mâm cúng chay tịnh được khuyến khích. Nếu làm cỗ mặn, cũng nên mua đồ làm sẵn hoặc hạn chế tối đa việc sát sinh tại gia trong những ngày này.
• Vị trí đặt bàn thờ và mâm cúng: Cần đảm bảo sự trang trọng, sạch sẽ và đúng phong thủy (nếu gia đình có quan tâm đến yếu tố này).
• Thắp nhang liên tục trong thời gian cúng: Trong suốt quá trình diễn ra lễ cúng chính, nhang trên bàn thờ nên được giữ cháy liên tục, có thể châm thêm nếu cần.
• Thay hoa quả, nước uống thường xuyên: Đảm bảo đồ lễ trên bàn thờ luôn tươi mới.
• Ăn mặc lịch sự, kín đáo: Người tham gia lễ cúng nên mặc trang phục trang trọng, lịch sự, màu sắc nhã nhặn, tránh ăn mặc hở hang, lòe loẹt.
• Không đặt trực tiếp mâm cơm lên bàn thờ hoặc dưới đất: Nên có đĩa, mâm riêng và bàn nhỏ hoặc chiếu để đặt lễ vật.

Việc tuân thủ những lưu ý này không chỉ giúp buổi lễ diễn ra suôn sẻ mà còn thể hiện sự hiểu biết và lòng thành của gia chủ.

Những lưu ý quan trọng khi cúng thất 

5. Ý nghĩa tâm linh của việc cúng thất 

Việc thực hiện cách cúng thất cho người mới mất mang nhiều ý nghĩa tâm linh sâu sắc, là một nét đẹp trong văn hóa tín ngưỡng của người Việt:

• Giúp giảm bớt sự đau đớn và đọa đày cho người đã mất: Theo quan niệm Phật giáo, trong 49 ngày sau khi mất, hương linh phải trải qua các cuộc phán xét nghiệp báo. Việc gia đình thành tâm cúng thất, tụng kinh, làm việc thiện và hồi hướng công đức sẽ giúp hương linh có thêm năng lượng tích cực, trợ duyên cho họ vượt qua khó khăn, giảm nhẹ hình phạt.
• Cầu siêu cho linh hồn sớm được siêu thoát: Mục đích chính của cúng thất là cầu nguyện cho linh hồn người đã khuất được giải thoát khỏi vòng luân hồi đau khổ, hoặc ít nhất là được tái sinh vào cảnh giới tốt đẹp hơn. Những lời kinh, tiếng niệm Phật trong lễ cúng được tin là có năng lực dẫn dắt, khai thị cho hương linh.
• Thể hiện lòng thành kính và tưởng nhớ của người sống đối với người đã khuất: Đây là cách con cháu bày tỏ lòng hiếu thảo, sự biết ơn và tình cảm sâu nặng đối với ông bà, cha mẹ, người thân đã ra đi. Nghi lễ này nhắc nhở người sống về công ơn sinh thành, dưỡng dục.
• Cầu an cho gia đình và bản thân: Thông qua việc làm phước, hướng thiện trong các tuần thất, gia đình cũng cầu mong sự bình an, che chở cho những người còn sống.
• Tạo phước lành cho gia đình: Việc làm các nghi lễ tâm linh một cách thành kính, đúng đắn cũng được xem là một cách tạo phước, tích đức cho cả gia đình, mang lại sự an ổn và may mắn.

Nhìn chung, cúng thất không chỉ là một nghi lễ mang tính hình thức mà còn chứa đựng những giá trị nhân văn và tâm linh to lớn, giúp người sống vơi đi nỗi buồn, người mất được an lòng và hướng cả hai về những điều thiện lành.

Ý nghĩa tâm linh của việc cúng thất 

Nghi lễ cúng thất 7 ngày là nét đẹp trong văn hóa tâm linh, thể hiện lòng tưởng nhớ và hiếu kính với người đã khuất, đồng thời mang lại sự an lành cho gia quyến. Huy Duyên Stone không chỉ cung cấp các sản phẩm mộ đá chất lượng mà còn mong muốn đồng hành trong việc gìn giữ và lan tỏa giá trị văn hóa truyền thống. Hy vọng những chia sẻ trên đã giúp hiểu rõ hơn về nghi lễ cúng thất. Nếu cần tư vấn thêm về thờ cúng hay xây dựng mộ phần, xin vui lòng liên hệ với chúng tôi.