#Mộ Gió Là Gì? Lập Mộ Gió Có Cần Thiết Không?

Trong văn hóa tâm linh của người Việt, việc thờ cúng tổ tiên và những người đã khuất là một truyền thống vô cùng quan trọng. Tuy nhiên, trong một số trường hợp đặc biệt khi không tìm thấy thi hài người đã mất, việc lập mộ gió (hay còn gọi là mộ vọng) trở thành một giải pháp mang ý nghĩa nhân văn sâu sắc. Huy Duyên Stone, với kinh nghiệm nhiều năm trong lĩnh vực chế tác lăng mộ đá nguyên khối, xin chia sẻ những thông tin chi tiết về mộ gió để quý vị hiểu rõ hơn về hình thức mai táng đặc biệt này.

1. Mộ gió là gì?

Mộ gió, hay còn được biết đến với các tên gọi khác như mộ vọng, mộ chiêu hồn, là loại mộ phần đặc biệt được lập ra cho những người đã khuất nhưng không tìm thấy thi hài hoặc thi hài không còn nguyên vẹn do nhiều nguyên nhân như tử trận nơi xa xôi, mất tích trên biển, bị thú dữ ăn thịt, hoặc qua đời ở những nơi không thể tìm thấy xác. Việc lập mộ gió nhằm mục đích để người thân có một nơi chốn cụ thể để tưởng nhớ, thờ cúng và thực hiện các nghi lễ tâm linh, giúp linh hồn người đã khuất được siêu thoát và gia đình được an lòng.

Trong ngôi mộ gió, thay vì hài cốt, người ta thường chôn những kỷ vật của người đã mất (như quần áo, vật dụng cá nhân), hoặc một nắm đất lấy từ nơi được cho là người đó đã hy sinh, hoặc đơn giản chỉ là một bộ quần áo mới cùng với bài vị ghi danh tính. Xây mộ gió không chỉ thể hiện tình cảm sâu đậm của người sống dành cho người đã khuất mà còn phản ánh niềm tin vào sự tồn tại của linh hồn và thế giới bên kia.

Mộ gió là gì

2. Vì sao cần xây mộ gió?

Việc xây mộ gió xuất phát từ nhiều lý do chính đáng, mang cả ý nghĩa tâm linh và tinh thần to lớn:

• Đáp ứng nhu cầu tâm linh: Theo quan niệm dân gian, "mồ yên mả đẹp" thì người sống mới được an lòng. Khi một người qua đời mà không có nơi an nghỉ cụ thể, gia đình sẽ luôn cảm thấy day dứt, bất an. Lập mộ gió giúp tạo ra một nơi chốn để linh hồn người đã khuất có thể "nương náu", từ đó người sống cũng cảm thấy thanh thản hơn.
• Thể hiện lòng thành kính và tưởng nhớ: Mộ gió là biểu hiện cụ thể của lòng hiếu thảo, tình cảm gia đình và sự tưởng nhớ không nguôi đối với người đã khuất. Đây là cách để con cháu thể hiện sự trân trọng và ghi nhớ công ơn của tổ tiên, ngay cả khi không thể tìm thấy thi hài của họ.
• Duy trì truyền thống thờ cúng: Việc có một ngôi mộ gió giúp gia đình có nơi để thực hiện các nghi lễ cúng bái, giỗ chạp hàng năm, duy trì sợi dây kết nối tâm linh giữa các thế hệ. Điều này đặc biệt quan trọng trong văn hóa Việt Nam, nơi việc thờ cúng tổ tiên được coi là một phần không thể thiếu trong đời sống tinh thần.
• Giáo dục con cháu: Mộ gió cũng là một cách để giáo dục con cháu về cội nguồn, về những người thân đã khuất và những hy sinh (nếu có) của họ, từ đó bồi đắp lòng biết ơn và tinh thần hướng về gia tộc.

Trong nhiều trường hợp, việc xây mộ gió không chỉ là mong muốn của gia đình mà còn là một nhu cầu cấp thiết nhằm giải tỏa những khúc mắc tâm lý, mang lại sự bình yên cho người sống và niềm tin về sự an nghỉ cho người đã khuất. Việc lựa chọn một mẫu mộ đá đẹp phù hợp cũng góp phần thể hiện lòng thành kính, đồng thời tạo nên một nơi yên nghỉ trang nghiêm và bền vững theo thời gian.

Vì sao cần phải xây mộ gió

3. Quy trình xây dựng mộ gió

Việc xây dựng mộ gió là một quá trình tâm linh và cần được thực hiện cẩn thận, tỉ mỉ. Dưới đây là các bước cơ bản trong quy trình xây dựng mộ gió mà Huy Duyên Stone gợi ý, dựa trên tham khảo từ các nguồn uy tín và kinh nghiệm thực tế:

Làm hình nhân:

• Có nhiều cách tạo hình nhân, nhưng phổ biến nhất là dùng vỏ dừa khô hoặc cành dâu.
• Miền Bắc: Vỏ dừa khô được tạo hình đầu với 3 lỗ (2 mắt, 1 miệng), cành dâu hoặc núc nác làm xương.
• Miền Trung: Dùng cành dâu làm xương, đất sét trộn bông hoặc giấy bản nặn thành hình người chết.
• Lưu ý: Nên chọn cách làm hình nhân bằng tro nếp hoặc đất sét sạch, tượng trưng cho việc người chết trở về với đất.
• Hình nhân sau đó được khâm liệm và đưa vào tiểu sành, phủ lên linh vị có ghi thông tin người mất.

Chuẩn bị lễ:

• Lễ mời Phật, Địa tạng vương Bồ tát: Xôi, chè, hoa quả, cháo, nước thanh thủy, trầu cau.
• Lễ cúng tổ tiên: Gà hoặc thịt lợn, rượu, bánh chưng (xôi), nến, gạo, muối, cháo, cơm canh, bánh trái, trứng gà, kim ngân, mã mũ.
• Lễ tạ: (Tùy theo thầy cúng và gia cảnh) 2 cốc nến đỏ, trà, thuốc lá, mâm trái cây, trầu cau, hoa đỏ, rượu, bia, gà trống luộc, đồ hàng mã (quần áo, mũ, hia, kiếm, roi, ngựa, cờ lệnh, giấy 5 màu).

Nghi thức "chiêu hồn nạp táng":

• Thầy cúng thực hiện nghi lễ gọi hồn người mất về nhập vào hình nhân.
• Sau khi nhập hồn, hình nhân được coi như thi hài và thực hiện các thủ tục như đám tang thông thường.

Yết cáo gia tiên:

• Báo cáo với tổ tiên về việc lập mộ gió cho người mất.

Hạ huyệt hay nạp táng:

• Tùy điều kiện, có thể xây mộ riêng hoặc chung cho nhiều vong.
• Ghi thông tin người mất (họ tên, năm sinh, năm mất) vào sớ và đặt vào nấm mộ.

Lễ tạ long mạch:

• Mời thầy pháp cúng tạ long mạch tại địa điểm lập mộ gió.

Văn khấn lập mộ gió:

• Gọi hồn: Thắp hương và khấn mời vong hồn về nhập vào tiểu, nhập mộ mới.

Văn khấn tạ mộ:

• Khấn tạ sau khi hoàn thành việc xây dựng mộ gió.

Quy trình xây dựng mộ gió 

4. Lễ thức rước hồn và chôn cất tượng trưng

Đây là một nghi lễ quan trọng trong quy trình lập mộ gió. Do không có thi hài, gia đình sẽ tiến hành các nghi lễ để rước vong linh người đã khuất về ngự tại ngôi mộ gió.

• Chuẩn bị: Gia đình chuẩn bị các vật phẩm tượng trưng như quần áo, di vật của người mất (nếu có), hoặc một hình nhân (thường làm bằng giấy hoặc gỗ) tượng trưng cho người đã khuất. Ngoài ra còn có các đồ lễ cúng như hương, hoa, quả, vàng mã.
• Thực hiện: Thầy cúng hoặc người có uy tín trong dòng họ sẽ tiến hành các nghi lễ cầu siêu, chiêu hồn. Nếu biết được nơi người đó mất, gia đình có thể đến đó để làm lễ "xin một nắm đất" mang về chôn trong mộ gió. Trường hợp không rõ nơi mất, lễ chiêu hồn sẽ được thực hiện tại nhà hoặc tại địa điểm xây mộ gió.
• Chôn cất tượng trưng: Các vật phẩm tượng trưng sau khi làm lễ sẽ được đặt vào trong tiểu hoặc quách và tiến hành chôn cất như đối với mộ có hài cốt.

4.1. Chiêu hồn nhập cốt

Nghi lễ "chiêu hồn nhập cốt" là một phần không thể thiếu khi lập mộ gió. Mục đích của nghi lễ này là mời gọi, dẫn dắt linh hồn của người đã khuất về ngự tại ngôi mộ gió và nhập vào các vật phẩm tượng trưng đã được chuẩn bị (như hình nhân, quần áo, hoặc nắm đất).

• Thực hiện: Thầy cúng sẽ đọc văn khấn, sử dụng các pháp cụ tâm linh (như phướn, linh bài) để thực hiện nghi lễ. Quan niệm cho rằng, thông qua nghi lễ này, linh hồn sẽ tìm được đường về và an vị tại mộ gió, không còn phải lang thang vất vưởng.
• Ý nghĩa: Nghi lễ này mang lại sự an tâm cho gia đình, tin rằng người thân của mình đã có một nơi chốn để trở về, để được thờ cúng và chăm sóc.

Lễ chiêu hồn nhập cốt 

4.2. Yết cáo gia tiên

Sau khi hoàn tất việc xây mộ gió và các nghi lễ chiêu hồn, gia đình sẽ làm lễ yết cáo gia tiên.

• Mục đích: Thông báo với tổ tiên trong gia tộc về việc đã hoàn thành ngôi mộ gió cho người thân đã khuất, mời vong linh người đó về ngự cùng gia tiên và nhận sự thờ cúng của con cháu.
• Thực hiện: Lễ yết cáo thường được tổ chức tại nhà thờ họ hoặc trước bàn thờ gia tiên. Gia chủ chuẩn bị mâm cúng tươm tất, đọc văn khấn trình bày sự việc.

Yết cáo gia tiên về việc hoàn thành mộ gió cho người đã khuất

4.3. Hạ huyệt hay nạp táng

Đây là bước đưa các vật phẩm tượng trưng (đã được làm lễ "chiêu hồn nhập cốt") vào bên trong huyệt mộ của mộ gió.

• Chuẩn bị: Huyệt mộ đã được xây dựng kiên cố, đúng hướng và kích thước. Các vật phẩm tượng trưng được đặt trang trọng trong tiểu hoặc quách.
• Thực hiện: Tương tự như lễ hạ huyệt thông thường, gia đình và thầy cúng sẽ tiến hành các nghi thức cần thiết, chọn giờ tốt để đưa tiểu/quách xuống huyệt. Sau đó lấp đất và hoàn thiện phần mộ. Việc này đánh dấu sự an vị chính thức của vong linh tại ngôi mộ gió.

Hạ huyệt hay nạp táng vào mộ gió

4.4. Lễ tạ long mạch tại địa điểm lập mộ vọng

Sau khi hoàn thành việc xây mộ gió và chôn cất tượng trưng, một lễ tạ long mạch thường được tiến hành.

• Mục đích: Cảm tạ các vị thần linh cai quản đất đai (Thổ Công, Long Mạch) đã cho phép gia đình được lập mộ gió tại đó, cầu mong sự bình yên, không bị quấy nhiễu cho ngôi mộ gió và sự phù hộ cho gia tộc.
• Thực hiện: Gia đình chuẩn bị lễ vật cúng tại mộ gió, thầy cúng đọc văn khấn tạ ơn thần linh.

Lễ tạ long mạch tại địa điểm lập mộ vọng

5. Văn khấn lập mộ gió

Văn khấn lập mộ gió là một phần quan trọng, thể hiện lòng thành kính và những lời cầu nguyện của gia đình. Nội dung văn khấn thường bao gồm:

• Nêu rõ lý do lập mộ gió (do không tìm thấy thi hài).
• Thông tin của người được lập mộ (họ tên, ngày tháng năm sinh, ngày mất – nếu biết).
• Lời mời vong linh người đã khuất về ngự tại mộ gió.
• Lời cầu xin thần linh, thổ địa cai quản khu vực đó phù hộ cho ngôi mộ gió được yên ổn.
• Lời hứa của con cháu sẽ chăm lo hương khói, thờ cúng đầy đủ.

Dưới đây là một mẫu văn khấn tham khảo (gia chủ có thể điều chỉnh cho phù hợp với hoàn cảnh cụ thể và nên tham khảo ý kiến của các thầy cúng hoặc người có kinh nghiệm):

Gọi hồn: 

• Châm bó hương, hoa lên rồi hô: Ba hồn bảy vía vong hồn (nam) hay Ba hồn chín vía vong hồn (nữ), … tuổi, mất ngày… tháng… năm… hiện ở đâu xin mời về nhập vào tiểu, về được nhập mộ mới xây từ đây, mộ mới là nhà của hồn mãi mãi. Mộ mới xây ở …thôn… Nhà thờ họ là nơi con cháu các chi trong họ cúng bái phụng thờ và giao lưu với hồn! Hồn ơi hồn hỡi! Khắc nhập! Khắc nhập!
• Lời khấn: Hôm nay ngày lành tháng tốt, xin thỉnh Đức Phật trời, Đức Địa tạng vương Bồ tát, Thần hoàng bản thổ, Thần linh thổ địa, bà Chúa đất cai quản nơi đây…, Quan Dẫn hồn sứ giả  ngự trên cao về dự lễ chiêu hồn, thụ hưởng phẩm vật .

Xưa kia gia đình tín chủ  có người tên là ……quê quán tại ……, con ông …………., con bà ……………. sống tại làng, dòng họ nội tộc họ ……, trong lúc… đã đại nạn lâm chung, , do thất lạc mộ phần,….

Nay cháu con sắm lễ, nhờ thầy kêu thay gợi đỡ, làm phép chiêu hồn nạp táng cho hương linh…về ngự tại mộ phần xây ở…… Vậy hãy mau mau 3 hồn bảy vía để gửi hồn vào phần cốt mới.

Xin Phật trời, Địa tạng vương Bồ tát, các Chư vị linh thần… phù hộ và che chở cho hòn….  được về đây nhập cốt, nạp táng vào mộ phần mới.

Mộ này là nhà của hương linh….Còn nơi con cháu các chi trong họ cúng bái phụng thờ và giao lưu vong là ở Từ đường dòng họ .

Văn khấn tạ mộ: 

“Nam mô a di đà phật!

Đệ từ con xin kính lạy:

• Chín phương Trời, năm phương Đất và Chư Phật mười phương;
• Đức Hoàng Thiên Hậu Thổ, chư vị Tôn thần;
• Ngài Đương cai Kỷ Hợi niên Chí đức Tôn thần: Tạ Đảo Đại tướng quân; Lưu Vương Hành Khiển, Ngũ Ôn Hành Binh chi Thần, Nguyễn Tào Phán quan;
• Ngài Bản cảnh Thành hoàng chư vị Đại vương, ngài Bản xứ Thần linh Thổ địa, Long mạch Tôn thần cai quản cai quản xứ…;
• Ngài Tiền Chu Tước, Hậu Huyền Vũ, Tả Thanh Long, Hữu Bạch Hổ; Quan Dẫn hồn Sứ giả Ngũ đạo Tướng quân, quan Đương xứ Thổ địa Chính thần cùng liệt vị tôn thần cai quản nghĩa địa …

Hậu duệ tôn xin  Kính lạy hương linh:

• Lương tộc lịch đại Tổ tiên;
• Họ tên người vừa lập mộ.

Hôm nay là ngày…tháng…năm…, nhằm tiết …..

Chúng con là:……………

Thành tâm sắm sanh phẩm vật, hương hoa phù tửu lễ nghi, trình cáo Chư vị Tôn Thần về việc tạ mộ phần.

Nguyên Chi phái chúng con có ngôi mộ của … do chiến tranh, loạn lạc, lụt lội, dựng xây nên nay cháu con chưa biết mộ phần ở nơi đâu trên đất quê hương. Trong lòng mỗi cháu con nhớ thương đấy, chỉ biết luôn trăn trở bởi lực bất tòng tâm.

Nay chúng con đồng tâm hiệp lực, góp công góp của, nhờ thầy cậy thợ đã xây khu mộ vọng ở Nghĩa trang nhân dân ….để làm nơi cư ngụ phần hồn cho các bậc tiền nhân của chi phái.

 Nay công việc đã hoàn thành, chọn được ngày lành tháng tốt, gia chủ chúng con lòng thành lễ vật dâng lên trước án thành tâm kính mời: Ngài Kim niên Đương cai Thái Tuế chí đức tôn thần; Ngài Bản cảnh Thành hoàng Chư vị Đại Vương; Ngài Bản xứ Thần Linh Thổ Địa; Ngài Định phúc Táo quân, các ngài Địa chúa long mạch Tôn thần và tất cả các vị Thần Linh cai quản ở trong khu vực này.

Cúi xin các ngài giáng lâm trước án, chứng giám lòng thành, thụ hưởng lễ vật, độ cho chúng con mọi duyên thuận lợi, công việc hanh thông, chủ thợ được bình an, ngày tháng hưởng phần lợi lạc, âm phù dương trợ, sở cầu như ý, sở nguyện tòng tâm, âm siêu dương thái.

Tín chủ lại xin phổ cáo với các vị Tiền chủ, Hậu chủ và các vị Hương linh khuất mặt lẩn khuất quanh đây, các linh hồn chiến sĩ trận vong vì nước, các oan hồn uổng tử không nơi nương tựa, xin cùng tới đây thụ hưởng lễ vật, độ cho tín chủ cũng như chủ thợ đôi bên, khiến cho an lạc, công việc chóng thành, muôn sự như ý, từ đây hoạn lộ hanh thông, Đông thành Tây tựu, trú sở cát tường.

Cầu tiên tổ phách thể bình yên, phần mộ vững bền. Chúng con xin vì hương linh phát nguyện tu nhân tích đức, làm duyên làm phúc cúng dâng Tam Bảo, giúp đỡ cô nhi quả phụ, tế bần cứu nạn, hiếu thuận tông nhân để lấy phúc này hướng về tổ tiên.

Cúi xin linh thiêng chứng giám, thụ hưởng lễ vật, phù hộ độ trì cho con cháu, qua lại soi xét cửa nhà, che tai cứu nạn, ban tài tiếp lộc, điềm lành mang đến, điềm giữ xua đi. Độ cho gia đạo hưng long, quế hòe tươi tốt, cháu con vui hưởng lộc trời, già trẻ nhuần ơn Phật Thánh.

Chúng con cùng toàn thể gia quyến tuân theo nghi lễ sắm sửa hương hoa lễ vật dâng lên án tọa Tôn thần cùng chư vị uy linh, kính cẩn tấu trình.

Kính cáo Sơn Thần, Thổ Thần, Long Mạch và các vị Thần linh, cúi xin chứng minh, phù hộ cho toàn gia chúng con an ninh khang thái, vạn sự tốt lành, mọi việc hanh thông.

Chúng con lễ bạc tâm thành, cúi xin được chấp kỳ lễ bạc, lời kêu tiếng khấn, tờ đơn cánh sớ, tùy phương ứng biến, độ trì toàn gia, từ trẻ tới già, luôn được vui tươi, mạnh khỏe.

Âm dương cách trở, bát nước nén hương, giãi tấm lòng thành, cúi xin chứng giám.

Cẩn cáo.”

Khấn xong đốt hóa trước mộ.

Văn khấn lập mộ gió

Việc lập mộ gió là một nghĩa cử cao đẹp, thể hiện sâu sắc truyền thống "Uống nước nhớ nguồn" và tình cảm gia đình của người Việt. Huy Duyên Stone hiểu rằng mỗi công trình tâm linh đều mang một ý nghĩa đặc biệt. Chúng tôi luôn sẵn sàng tư vấn và cung cấp các sản phẩm lăng mộ đá, mộ đá, bao gồm cả việc thiết kế và thi công mộ gió, đảm bảo sự trang nghiêm, chất lượng và phù hợp với mong muốn của quý gia chủ.