#Sớ Tạ Mộ Là Gì? Cách Viết Chi Tiết & Lưu Ý Quan Trọng

Trong văn hóa tâm linh của người Việt, việc chăm sóc, tôn tạo và thực hiện các nghi lễ liên quan đến phần mộ tổ tiên luôn giữ một vị trí vô cùng quan trọng. Đây không chỉ là sự tưởng nhớ, biết ơn công lao của các bậc tiền nhân mà còn thể hiện đạo lý "uống nước nhớ nguồn" tốt đẹp của dân tộc. Một trong những nghi thức không thể thiếu, đặc biệt khi có những sự kiện trọng đại liên quan đến phần mộ như xây mới, sửa sang hoặc vào các dịp lễ tết, giỗ chạp, chính là việc chuẩn bị và đọc sớ tạ mộ. Chúng tôi nhận thấy rằng việc hiểu đúng và chuẩn bị chu đáo sớ cúng tạ mộ là điều mà rất nhiều gia đình quan tâm. Bài viết này sẽ cung cấp những thông tin chi tiết và hướng dẫn cụ thể để quý vị có thể thực hiện nghi lễ này một cách trang trọng và ý nghĩa nhất.

1. Sớ tạ mộ là gì? 

Sớ tạ mộ, hay còn gọi là sớ cúng tạ mộ, là một loại văn bản chữ Hán hoặc chữ Nôm (ngày nay thường được diễn Nôm hoặc viết bằng chữ Quốc ngữ) được sử dụng trong các nghi lễ liên quan đến phần mộ. Nội dung của sớ tạ mộ thường bao gồm lời thỉnh cầu, báo cáo với các vị thần linh cai quản khu vực nghĩa trang, thổ thần thổ địa nơi có mộ phần và đặc biệt là kính cáo lên vong linh gia tiên về một sự việc cụ thể (như hoàn thành việc xây mộ, sửa mộ, hoặc lễ tạ cuối năm, ngày giỗ).

Về bản chất, sớ tạ mộ là một hình thức giao tiếp tâm linh, thể hiện lòng thành kính của con cháu đối với tổ tiên và các vị thần linh. Thông qua sớ cúng tạ mộ, gia chủ mong muốn nhận được sự chứng giám, phù hộ độ trì cho gia đình được bình an, mạnh khỏe và công việc hanh thông. Đây là một nét đẹp trong văn hóa thờ cúng, phản ánh niềm tin vào sự kết nối giữa cõi dương và cõi âm, cũng như sự tôn trọng đối với những giá trị truyền thống.

Sớ tạ mộ là gì

2. Cách biên soạn sớ tạ mộ cho từng dịp lễ khác nhau 

Nội dung của sớ tạ mộ sẽ có sự điều chỉnh cho phù hợp với từng hoàn cảnh và mục đích cụ thể của buổi lễ. Dưới đây là hướng dẫn biên soạn cho một số trường hợp phổ biến:

2.1. Sớ tạ mộ mới xây 

Khi một ngôi mộ mới được hoàn thành, việc làm lễ tạ mộ và đọc sớ tạ mộ mới xây là vô cùng quan trọng. Nghi lễ này nhằm mục đích kính báo với thổ thần cai quản và vong linh người đã khuất về "ngôi nhà mới", đồng thời cầu mong sự an yên cho vong linh và phước lành cho con cháu.

Nội dung chính của sớ cúng tạ mộ trong trường hợp này thường bao gồm:

Nam mô a di đà phật!

Con kính lạy:

• Quan đương xứ thổ địa chính thần
• Tiền thần Chu Tước, Hữu thần Bạch Hổ, Hậu thần Huyền Vũ, Tả thần Thanh Long.
• Thổ địa Ngũ phương Long mạch Tôn thần,
• Liệt vị Tôn thần cai quản đất ở chốn này.

Con kính lạy vong linh ….

Hôm nay là ngày…tháng…năm…

Chúng con là:………

Thành tâm sắm lễ vật, hương hoa phù tửu lễ nghi, trình cáo Chư vị Tôn Thần về việc lễ tạ mộ phần.

Gia đình chúng con là:……. hiện phần mộ an táng ở….. Đội ơn Chư vị Tôn thần che chở giúp phần mộ được yên ổn nơi chín suối. Gia đình chúng con được vong linh thường xuyên về ghé thăm, linh ứng dẫn đường giúp công việc được đầu xuôi đuôi lọt,từng bước tiến tới, nhờ thế toàn gia được an ninh khang thái, tài lộc.

Nay ngày lành tháng tốt, gia đình chúng con sắm sửa lễ tạ mộ cúi xin Chư vị Tôn Thần lai giáng án tiền, nhận hưởng lễ vật, chứng minh tâm đức cho gia đình chúng con.

Cúi thành tâm mong vong linh chấp kỳ lễ bạc, lời kêu tiếng khấn, tờ đơn cánh sớ cành vàng, độ trì toàn gia, từ trẻ tới già, luôn được vui tươi, bình an và mạnh khỏe.

Âm dương cách trở, dãi tấm lòng thành cùng bát nước nén hương, cúi xin chứng giám.

Cẩn cáo.

Sớ tạ mộ mới xây 

2.2. Sớ tạ mộ cuối năm  

Lễ tạ mộ cuối năm là một truyền thống tốt đẹp, thể hiện lòng biết ơn của con cháu đối với tổ tiên đã phù hộ trong một năm qua và mời gọi tổ tiên về sum họp cùng gia đình trong dịp Tết Nguyên Đán. Sớ tạ mộ cuối năm vì thế mang ý nghĩa tổng kết và mời gọi.

Nội dung chính của sớ cúng tạ mộ cuối năm thường có:

Con kính lạy:

• Ngài Kim niên Đương cai Thái tuế Chí đức Tôn thần, Công tào phán quan, Kim niên hành binh.
• Ngài bản cảnh Thành hoàng Chư vị Đại vương.
• Ngài bản xứ thần linh Thổ địa tôn thần.
• Các ngài Ngũ phương, Ngũ thổ long mạch Tôn thần, Hữu Bạch hổ cùng liệt vị Tôn Thần, Tiền Chu tước, Hậu Huyền vũ, Tả Thanh long cai quản ở trong xứ này.

Chúng con (Họ tên vợ, chồng) .............................................................

Địa chỉ ...................................

Sắm sanh phẩm vật, hương hoa trình cáo Tôn thần, kính viếng vong linh là:

(Tên của người đã khuất):..................................................... Tuổi....................

Tạ thế ngày........................ 

Phần mộ ký táng tại......................................................................

Nay nhân ngày.................. (Cuối năm, thanh minh hoặc thăm mộ) con xin cúi lạy Thần linh đất này giữ lành công lao, tôn thần long mạch cao sang, nhị thập tứ hướng nhị thập tứ sơn cai quản xung quanh vùng.

Chọn đây an táng mộ phần, hồng ân đời đời, thỏa yên muôn thủa, gia ân mãi mãi không thôi, chúng con xin thành tâm có vài lời cầu xin: Bái tạ thủ mộ thần quan, cho chân linh dưỡng cho hài cốt nguyên vẹn toàn, an khang mạnh khỏe, phù hộ con cháu trần gian ăn làm gặp may mắn. 

Âm dương cách trở, bát nước nén hương đầy đủ, biểu tấm lòng thành, thành tâm cúi xin chứng giám.

Phục duy cẩn cáo!

(Khấn 3 lần rồi đốt vàng tiền)

Sớ tạ mộ cuối năm 

2.3. Sớ tạ mộ ngày giỗ 

Ngày giỗ là dịp để con cháu tưởng nhớ đến một người thân đã khuất cụ thể. Lễ tạ mộ trong ngày giỗ thường được tiến hành trước ngày cúng giỗ tại gia. Sớ tạ mộ ngày giỗ sẽ tập trung vào việc kính mời và báo cáo với vong linh người được làm giỗ.

Nội dung chính của sớ cúng tạ mộ ngày giỗ:

Nam mô a di Đà Phật! (3 lần)

• Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương.
• Con thành tâm kính lạy ngài Đông Trù Tư mệnh Táo phủ Thần Quân.
• Con thành tâm kính lạy Đức Hoàng Thiên Hậu Thổ chư vị Tôn thần.
• Con thành tâm kính lạy các ngài Thần linh, Thổ địa cai quản trong xứ này.

Con thành tâm kính lạy Tổ Tiên hai họ nội ngoại họ: …………………

Tín chủ con tên là: ……………………

Cư trú tại: ……………………

Hôm nay là ngày: ………

Là chính ngày Cát Kỵ của ………………………………

Thiết nghĩ ………. xa vắng trần thế, không thấy âm dung.

Năm qua tháng lại ngày húy lâm. Ơn võng nghĩa sinh thành không lúc nào chúng con quên. Ngày mai Cát Kỵ, hôm nay toàn gia con cháu trong nhà thành tâm sắm lễ thắp nén tâm hương dâng lên trước án thành khẩn kính mời ………………(tên người đã khuất)

Mất ngày …………….. tháng …………. năm ……………

Mộ phần táng đặt tại: ……………………

Cúi xin chứng giám lòng thành, độ cho con cháu khang thái, vạn sự bình an, tốt lành, gia cảnh hưng long, gia khí thịnh vượng.

Con thành tâm lại xin kính mời các vị Tổ Tiên nội ngoại, Huynh Đệ, Cô Dì, và toàn thể các Hương linh gia tiên đồng lai hâm hưởng.

Tín chủ con thành tâm lại xin kính mời các ngài Thổ Công, Táo Quân và chư vị Linh thần đồng lai giám cách thượng hưởng.

Tín chủ con lại mời các vị vong linh Tiền chủ, Hậu chủ đất này cùng tới hâm hưởng lễ vật.

Chúng con lễ bạc tâm thành, cúi xin được phù hộ độ trì bình an, may mắn.

Nam mô a di Đà Phật! (3 lần)

Sợ tạ mộ cho ngày giỗ

3. Hướng dẫn chọn ngày tốt để tạ mộ  

Việc chọn ngày tốt để tiến hành lễ tạ mộ cũng là một yếu tố được nhiều gia đình coi trọng, với mong muốn mọi việc được hanh thông, thuận lợi và thể hiện sự tôn kính. Theo quan niệm dân gian và một số sách về phong thủy, khi chọn ngày tạ mộ, nên:

• Tránh các ngày xấu, ngày hắc đạo: Như ngày Tam Nương (mùng 3, 7, 13, 18, 22, 27 Âm lịch), ngày Thọ Tử, ngày Sát Chủ, ngày Nguyệt Kỵ (mùng 5, 14, 23 Âm lịch).
• Ưu tiên các ngày có trực tốt: Như trực Trừ, trực Định, trực Thành, trực Khai.
• Chọn ngày hợp với tuổi của gia chủ hoặc người đứng đầu buổi lễ: Điều này cần xem xét kỹ lưỡng dựa trên Thiên Can, Địa Chi của ngày và tuổi của người thực hiện.
• Đối với tạ mộ cuối năm: Thường được thực hiện từ sau ngày 23 tháng Chạp (ngày ông Công ông Táo về trời) cho đến trước ngày 30 Tết.
• Đối với tạ mộ mới xây: Nên chọn ngày ngay sau khi công trình hoàn thiện, có thể kết hợp với việc xem tuổi của người đã khuất hoặc gia chủ.

Hướng dẫn chọn ngày tốt để tạ mộ 

4. Sắm lễ cúng phần mộ tổ tiên 

Lễ vật dâng cúng trong lễ tạ mộ thể hiện tấm lòng thành của con cháu. Tùy theo điều kiện kinh tế của mỗi gia đình và phong tục từng địa phương mà lễ vật có thể khác nhau, nhưng quan trọng nhất là sự trang nghiêm và thành tâm.

4.1. Chuẩn bị đồ cúng lễ tạ mộ cuối năm 

Lễ tạ mộ cuối năm thường bao gồm các lễ vật cơ bản sau:

• Hương, hoa tươi (thường là hoa cúc vàng hoặc hoa có màu sắc trang nhã).
• Nến hoặc đèn dầu.
• Trầu cau, rượu, trà, nước sạch.
• Mâm ngũ quả (tùy theo mùa và điều kiện).
• Xôi, gà luộc (gà trống thiến hoặc gà ta chân vàng, mào cờ).
• Giấy tiền, vàng mã (số lượng vừa phải, không nên quá lãng phí).
• Một bản sớ tạ mộ cuối năm đã được chuẩn bị cẩn thận.

Ví dụ: Một mâm lễ cúng tạ mộ cuối năm đầy đủ thường có một con gà luộc đặt ngay ngắn, đĩa xôi gấc đỏ au, mâm ngũ quả tươi tắn, cùng với hương đèn, trầu cau, rượu trà. Tất cả được bày biện trang nghiêm trên một chiếc chiếu hoặc bàn nhỏ trước mộ.

Chuẩn bị đồ cúng lễ tạ mộ cuối năm 

4.2. Chuẩn bị đồ cúng lễ tạ mộ mới xây 

Lễ tạ mộ mới xây cũng tương tự như lễ cuối năm, nhưng có thể có thêm một số lễ vật mang ý nghĩa an vị, khai quang cho ngôi mộ mới:

• Hương, hoa tươi, nến.
• Trầu cau, rượu, trà, nước sạch.
• Mâm ngũ quả.
• Xôi, gà luộc hoặc thủ lợn.
• Giấy tiền, vàng mã.
• Một bản sớ tạ mộ mới xây chi tiết.
• Đôi khi có thêm bánh kẹo, oản phẩm.

Ví dụ: Khi khánh thành một công trình lăng mộ đá bề thế, gia chủ có thể chuẩn bị mâm lễ thịnh soạn hơn, có thể bao gồm cả đầu heo hoặc một mâm cỗ chay tịnh tùy theo tín ngưỡng gia đình, cùng với sớ cúng tạ mộ để kính báo lên thần linh và gia tiên.

Đồ cúng cho lễ tạ mộ mới xây cần chuẩn bị thịnh soạn hơn 

Quan trọng hơn cả sự cầu kỳ của lễ vật chính là sự thành tâm và sạch sẽ. Đồ lễ cần được chuẩn bị kỹ lưỡng, tươi ngon và bày biện một cách trang trọng.

5. Lưu ý cần thiết trong lễ tạ mộ dành cho gia đình 

Để buổi lễ tạ mộ diễn ra trang nghiêm và trọn vẹn ý nghĩa, các gia đình cần lưu ý một số điểm sau:

• Trang phục: Người tham gia lễ tạ mộ nên mặc quần áo chỉnh tề, lịch sự, màu sắc trang nhã, tránh mặc đồ quá sặc sỡ, hở hang hoặc luộm thuộm.
• Thái độ thành kính: Trong suốt quá trình diễn ra buổi lễ, mọi người cần giữ thái độ nghiêm túc, thành kính, không nói chuyện ồn ào, cười đùa hoặc có những hành động thiếu tôn trọng.
• Chuẩn bị sớ tạ mộ chu đáo: Sớ tạ mộ cần được viết rõ ràng, nội dung đầy đủ và chính xác. Người đọc sớ (thường là gia chủ hoặc người lớn tuổi có uy tín trong gia đình) cần đọc với giọng trang nghiêm, rõ ràng.
• Dọn dẹp mộ phần: Trước khi làm lễ, cần dọn dẹp sạch sẽ khu vực xung quanh mộ phần, phát quang cỏ dại, lau chùi bia mộ.
• Thứ tự cúng lễ: Thường sẽ cúng Thổ thần Thổ địa cai quản khu vực đó trước, sau đó mới đến phần mộ gia tiên.
• Không nô đùa, giẫm đạp lên các mộ phần xung quanh: Cần di chuyển cẩn thận, tránh làm ảnh hưởng đến các ngôi mộ khác.
• Hóa vàng mã đúng nơi quy định: Sau khi lễ xong, việc hóa vàng mã cần được thực hiện ở nơi cho phép, đảm bảo an toàn phòng cháy chữa cháy và vệ sinh môi trường.
• Tránh khóc lóc quá bi thương: Mặc dù là dịp tưởng nhớ người đã khuất, nhưng nên giữ không khí trang nghiêm, tránh khóc lóc quá lớn tiếng gây ảnh hưởng đến không gian chung và có thể không tốt về mặt tâm linh.

Việc chuẩn bị kỹ lưỡng từ sớ cúng tạ mộ đến lễ vật và tuân thủ những lưu ý trên sẽ giúp buổi lễ tạ mộ của gia đình diễn ra suôn sẻ, thể hiện trọn vẹn lòng thành kính đối với tổ tiên và các vị thần linh.

Những điều cần lưu ý trong lễ tạ mộ dành cho gia đình 

Việc tìm hiểu và thực hiện đúng các nghi lễ truyền thống như lễ tạ mộ và chuẩn bị sớ tạ mộ không chỉ là duy trì một nét đẹp văn hóa mà còn là cách để con cháu bày tỏ lòng hiếu thảo, sự biết ơn đối với các thế hệ đi trước. Hy vọng những thông tin mà Huy Duyên Stone vừa chia sẻ sẽ giúp quý vị có thêm kiến thức để thực hiện nghi lễ này một cách trang trọng và ý nghĩa. Nếu quý vị có nhu cầu tư vấn thêm về các vấn đề liên quan đến lăng mộ đá, mộ đá hoặc các công trình tâm linh khác, xin đừng ngần ngại liên hệ với chúng tôi.