#Tìm Hiểu Phong Tục Bốc Mộ, Sang Cát Của Người Việt

Tục bốc mộ - một phần của các phong tục tập quán truyền thống tại Việt Nam, đã tồn tại qua nhiều thế kỷ và vẫn giữ một vị trí quan trọng trong đời sống văn hóa của người dân. Hoạt động này không chỉ phản ánh lòng tôn kính đối với tổ tiên mà còn mang ý nghĩa sâu xa về sự chuyển tiếp và tái sinh trong đời sống tâm linh. Trong bài viết này, chúng ta sẽ khám phá nguồn gốc, ý nghĩa và quy trình thực hiện thủ tục này.

1. Tại sao phải bốc mộ, sang cát?

Vì sao nên tiến hành sang cát, bốc mộ?

Tục bốc mộ, hay còn gọi là sang cát, là một tập tục tâm linh trong văn hóa Việt Nam, đặc biệt là ở miền Bắc. 

Theo quan niệm truyền thống, sau một thời gian nhất định (thường là 3 năm), người ta sẽ tiến hành cải táng, đưa hài cốt của người đã khuất sang một nơi an nghỉ mới, sạch sẽ và trang trọng hơn. Việc này không chỉ thể hiện lòng thành kính, tưởng nhớ đến người thân đã mất mà còn mang ý nghĩa sâu xa về mặt tâm linh. 

Người xưa tin rằng, sau một thời gian dài nằm dưới lòng đất, mộ phần có thể bị xuống cấp, ẩm thấp, ảnh hưởng đến sự an yên của người đã khuất. Bốc mộ, sang cát được xem như một cách "thay áo mới" cho người đã khuất, giúp họ có một nơi an nghỉ tốt đẹp hơn, từ đó phù hộ độ trì cho con cháu được bình an, may mắn. 

Ngoài ra, việc này còn giúp giải phóng phần đất cũ, tạo điều kiện cho việc xây dựng, phát triển kinh tế - xã hội. Phong tục bốc mộ, sang cát còn là dịp để con cháu sum họp, thể hiện tình cảm gia đình, dòng tộc, cùng nhau tưởng nhớ về tổ tiên, ông bà.

2. Tục bốc mộ, sang cát của người Việt xảy ra khi nào?

Thời điểm thích hợp thực hiện bốc mộ

Tục bốc mộ, sang cát là một nét văn hóa tâm linh đặc sắc của người Việt, thể hiện lòng thành kính và sự quan tâm của người sống đối với người đã khuất. Theo truyền thống, nghi thức này thường được thực hiện sau một khoảng thời gian nhất định kể từ khi người thân qua đời, thường là ba năm - thời điểm mãn tang. Tuy nhiên, thời gian cụ thể có thể thay đổi tùy thuộc vào quan niệm và phong tục của từng gia đình, dòng họ.

Sang cát thường diễn ra vào những ngày cuối thu hoặc đầu đông, trước tiết Đông chí. Đây là khoảng thời gian đất đai khô ráo, thuận lợi cho việc di chuyển hài cốt. Ngoài ra, việc lựa chọn ngày giờ tốt cũng rất quan trọng, thường phải có sự tư vấn của thầy phong thủy hoặc những người am hiểu về tâm linh.

Tục lệ bốc mộ không chỉ đơn thuần là việc di dời mộ phần mà còn mang ý nghĩa sâu sắc về sự tái sinh và cầu mong cho người đã khuất được an nghỉ nơi đất lành, phù hộ cho con cháu. Vì vậy, mọi công đoạn đều được thực hiện tỉ mỉ, trang trọng, từ việc chuẩn bị lễ vật, cúng bái đến việc sắp xếp hài cốt vào tiểu quách mới.

3. Khi nào thì không nên thực hiện tục bốc mộ, cải táng?

Những trường hợp không nên tiến hành bốc mộ

Tục bốc mộ là một trong những nghi thức văn hóa tâm linh của người Việt, thể hiện lòng thành kính và sự tri ân đối với người đã khuất. Tuy nhiên, không phải lúc nào cũng thích hợp để thực hiện nghi thức này. 

Theo quan niệm dân gian, có những thời điểm và dấu hiệu cần lưu ý khi thực hiện phong tục sang cát để tránh những điều không may mắn cho cả gia đình và dòng họ.

Một trong những trường hợp cần tránh là khi ngôi mộ được cho là "mộ kết", tức là nơi linh khí tụ hội, mang lại may mắn cho con cháu. Việc di dời mộ kết có thể làm ảnh hưởng đến vận khí của gia đình. 

Ngoài ra, nếu trong quá trình đào mộ gặp phải những hiện tượng bất thường như rắn vàng, dây tơ hồng quấn quanh quan tài, cũng nên cân nhắc kỹ lưỡng trước khi tiếp tục. Đây được coi là những điềm báo không tốt, có thể mang đến những điều không may.

Bên cạnh đó, việc chọn ngày giờ bốc mộ cũng rất quan trọng. Nên tránh những ngày xấu, ngày xung khắc với tuổi của người đã khuất và trưởng nam trong gia đình. Tốt nhất nên tham khảo ý kiến của các chuyên gia phong thủy để có sự lựa chọn phù hợp.

4. Các công việc cần tiến hành khi cải táng, bốc mộ

Cần chuẩn bị thật chu đáo trước khi bắt đầu bốc mộ

Tục bốc mộ một phong tục truyền thống thể hiện lòng thành kính của con cháu đối với tổ tiên đã khuất. Để đảm bảo tính trang trọng và tâm linh, quy trình này cần được thực hiện một cách cẩn thận và tuân thủ các bước sau:

Trước khi bốc mộ và chọn vị trí đặt mộ

Khoảng 3 năm sau khi người thân qua đời, gia đình nên xem xét và chọn một ngày tốt để tiến hành cải táng. Việc này cần xem xét nhiều yếu tố như tuổi tác, tiết khí, thời gian phân hủy, thời gian bốc mộ và cải tạo huyệt mới. Sau khi đã chọn được ngày giờ thích hợp, cần tìm một khu đất mới (huyệt mới) để di chuyển hài cốt. Khi chọn huyệt mới cần lưu ý:

• Chọn khu đất chưa từng bị đào xới, chôn lấp
• Tránh khu đất khô, tơi xốp
• Tránh khu đất có mạch nước ngầm chảy qua
• Nên chọn đất đồng bằng, đất mịn, màu sắc đậm

Chuẩn bị đồ cúng

Một phần quan trọng khác trong quy trình cải táng là chuẩn bị đồ cúng phù hợp với từng bước lễ. Lễ trình Quan Thần Linh sở tại cần những lễ vật sau:

• 1 bộ đồ Quan Thần Linh: Áo, mũ, ủng
• Ngựa giấy
• 1000 vàng hoa đỏ, tiền giấy
• Trầu cau
• Thuốc
• Đèn, nến
• Rượu
• Muối, gạo
• Gà trống luộc nguyên con
• Xôi
• Ngoài ra, gia đình có thể chuẩn bị thêm lễ cúng Tam sên gồm: Thịt lợn luộc, trứng vịt luộc, tôm khô bóc vỏ.
• Cần chuẩn bị thêm các vật liệu cho việc sang mộ như Tiểu và Quách, có thể làm từ gỗ, sành, đá, sứ, xi măng,... Một số vật dụng cần thiết khác bao gồm: chậu rửa, bạt che, đèn chiếu sáng, khăn lau, vải đỏ hoặc bìa nilon để đựng xương, rổ, nước vang, các loại thuốc dã thịt...

Cúng thổ công

Lễ trình quan thần linh sở tại (cúng thổ công) là một thủ tục không thể thiếu trong phong tục bốc mộ. Mục đích của lễ này là xin phép thần linh canh giữ mộ (Thổ công) cho phép gia đình tác động đến mộ phần. Khi cúng thổ công, cần dựa theo văn cúng rõ ràng, chính xác và thể hiện lòng thành kính. Đồ cúng cần chuẩn bị đầy đủ, bao gồm: nhang vàng, hoa quả, rượu, bàn chải, chậu…

Tiến hành bốc mộ sang cát

Quy trình bốc mộ, sang cát bao gồm các bước sau:

• Trước khi mở nắp quan tài, người trong gia đình đổ một ít rượu lên trên để xua đuổi âm khí.
• Những người có kinh nghiệm sẽ mở nắp quan tài để lấy hài cốt ra. Hài cốt được rửa sạch bằng nước vang trong chậu sạch đã chuẩn bị trước.
• Sau khi lau khô xương cốt, đặt vào Quách. Trong quá trình rửa hài cốt, người thân cắm một bó hương vào giữa đáy huyệt mới.
• Cuối cùng, di chuyển Quách đến vị trí mới để tiến hành chôn cất.

Lễ tạ mộ

Sau khi hoàn thành tục lệ bốc mộ, người thân cần làm lễ tạ mộ để bày tỏ lòng biết ơn đối với thần linh đã cho phép bốc mộ và cầu xin sự phù hộ cho mộ phần mới. Lễ tạ mộ bao gồm các phần:

• Kính lạy quan thần thổ địa, các vị thần linh...
• Tiết chủ
• Nêu lý do tạ mộ
• Cầu phúc
• Tạ mộ

Việc thực hiện đúng và đầy đủ các nghi lễ trong quá trình cải táng không chỉ thể hiện lòng thành kính với người đã khuất mà còn mang ý nghĩa tâm linh sâu sắc, cầu mong sự an yên cho cả người đã khuất và người còn sống.

Trên đây là những chia sẻ về tục bốc mộ, một nét đẹp văn hóa tâm linh của người Việt. Dù thời gian có trôi qua, những giá trị truyền thống này vẫn mãi được gìn giữ và trân trọng. Để tỏ lòng thành kính với tổ tiên, việc xây dựng một ngôi mộ đá đẹp, bền vững là điều vô cùng quan trọng. 

Nếu bạn đang tìm kiếm một địa chỉ uy tín để thi công lăng mộ đá, hãy đến với Huy Duyên Stone. Với đội ngũ nghệ nhân lành nghề, giàu kinh nghiệm cùng sự tận tâm, chúng tôi cam kết mang đến những sản phẩm chất lượng, đáp ứng mọi yêu cầu của quý khách hàng. Hãy liên hệ ngay với Huy Duyên Stone để được tư vấn và hỗ trợ tốt nhất!